راهنمای نگارش پایان نامه

دانشجویانی که قصد انجام پایان نامه کارشناسی ارشد یا دکتری را دارند و می خواهند نحوه نگارش پایان نامه را فرا بگیرند ، اول باید این نکته را در نظر داشته باشند که ، یک پرسش پژوهش اصلی ، باید مطرح و پاسخ داده شود. طرح یک پرسش پژوهشی مرتبط با پایان نامه نقش ستون فقرات آن را ایفا می کند ، نگارش پایان نامه را از یک کار کسل کننده به یک امر حائز اهمیت و مهم تبدیل می کند . لذا ما در این جا قصد داریم تا مراحل انجام این کار را از صفر تا صد توضیح دهیم تا انشاءالله مورد رضایت جامعه علمی قرار بگیرد.

بخش اول : انتخاب موضوع

۱ ) تفکر در خصوص علاقه مندی ها

در انجام این کار احتمالا زمان زیادی را صرف این پروژه خواهید کرد ، به همین خاطر ضروری است که موضوعی را که انتخاب می کنید به آن موضوع علاقه مند باشید ، یعنی موضوعی که پس از مدت کوتاهی از انجام پایان نامه شما را کسل و دلزده نکند .

سعی کنید به سوژه مورد نظرتان فکر کنید ، شاید این سوژه ، یک مولف ، نظریه ، بازه زمانی خاص و … باشد . به این فکر کنید که در راستای انجام پایان نامه ادامه تحقیق در خصوص موضوع مورد نظرتان را چگونه انجام خواهید داد .

اگر با فکر کردن راجع به علاقه مندی های آکادمیک خودتان مشکل دارید ، شاید لازم باشد مرور اجمالی بر دروس دوره کارشناسی خود داشته باشید و ببینید آیا موضوع خاصی وجود دارد که به بررسی آن تمایل داشته باشید یا خیر .

۲ ) انتخاب پرسش پایان نامه خود

برای این کار به دقت به بررسی پرسش هایی بپردازید که کار پژوهشی مهمی را بطلبند تا به واسطه کار پژوهشی تان ، به پرسش های اعضای جامعه آموزشی و مخاطبان پاسخ داده شود . در پایان نامه خود لازم است با اعتقاد راسخ و شفافیت و به صورت کتبی پاسخ دهید و آن را تقدیم کنید تا بتوانید تحصیلات خود را در مقطع کارشناسی ارشد یا دکتری به پایان برسانید .

اطمینان حاصل کنید که در انجام ای کار پرسش پژوهشی شما و پاسخ هایتان به آن پرسش ، محتوایی اصیل را به تحقیق های موجود بیافزاید .

۳ ) انجام تحقیق خود

جهت پاسخ‌گویی به پرسش اصلی پایان نامه‌ تان، لازم است تحقیق خود را انجام دهید. متون مختلف و مربوطه را بخوانید، آزمایش ‌های مربوطه را انجام دهید، آن ‌چه لازم است در راستای پاسخ به پرسش پژوهشی ‌تان انجام دهید، به انجام رسانید. با این کار خواهید فهمید که آیا پروژه‌ی انتخاب شده توسط شما ارزش ادامه دادن را دارد یا خیر؛ و درخواهید یافت که آیا مشکلاتی ذاتی در مسیر انجام پژوهش‌تان وجود دارد که باید برطرف گردند یا خیر. این امر هم‌چنین به شما کمک خواهد کرد، اطلاعاتی را که در انجام این کار برای پیشروی به مرحله‌ی بعد لازم دارید، گردآوری نمایید.

۴ ) انتخاب اعضای گروه خود

برای نگارش پایان نامه کارشناسی ارشد یا دکتری ، یک گروه پایان نامه معمولاً از دو استاد تشکیل می‌شود: استاد راهنما و استاد مشاور. لازم است اعضایی برای گروهتان انتخاب کنید که بتوانید به‌خوبی با آن‌ها همراهی کنید. سعی کنید افرادی باشند

که زمان کافی برای تخصیص دادن به پروژه‌ی شما داشته باشند، کسانی که تخصصشان با پروژه شما هم‌خوانی داشته باشد.

هیچ‌چیز ناامیدکننده‌تر از این نیست که استاد راهنمای پروژه‌ی شما ، آن ‌قدر سرش شلوغ باشد و کمبود وقت داشته باشد که نتواند با شما جلسه بگذارد.

بخش دوم : انتخاب منابع تحقیق برای انجام پایان نامه

۱ ) بررسی ژورنال های پژوهشی مربوطه

در زمان انجام این کار ، ژورنال‌های پژوهشی و تحقیقات فعلی را که با پایان نامه شما مرتبط‌ هستند، بررسی کنید. بررسی نشریات پژوهشی باید جامع و کامل صورت گیرد تا اطمینان حاصل شود که تز کارشناسی ارشد یا دکتری شما ، حائز اهمیت است و حشو و زائد نیست. لازم است ایده نگارش پایان نامه کارشناسی ارشد یا دکتری شما ، ارجینال و مرتبط باشد. جهت اطمینان از این موضوع، باید از بافت و زمینه‌ی تحقیق خود، آن چه سایر افراد راجع به سوژه‌تان گفته اند ، و نظرات کلی راجع به موضوعتان، مطلع باشید. از مطالب و نشریات پژوهشیِ مربوطه، اطلاعات زمینه‌ایِ مرتبط با موضوعتان و اظهارات افراد در مورد سوژه ‌تان را یادداشت نمایید.

۲ ) انتخاب منابع اولیه خودتان

منابع اولیه، منابعی هستند که توسط فردی نگاشته شده‌اند که خالق ایده، داستان، نظریه، آزمایش و غیره بوده است. آن ها مبانی واقعی و مهمی هستند و در صورتی که مشغول نوشتن یک تز تحلیلی باشید، در تز کارشناسی ارشد یا دکتری خود از آن ‌ها استفاده می‌کنید.

۳ ) انتخاب منابع ثانویه خودتان

منابع ثانویه ، منابعی هستند که راجع و پیرامونِ منابع اولیه نگاشته شده‌اند. لازم است که این منابع در تز کارشناسی ارشد یا دکتری شما گنجانده شوند، چراکه باید نشان دهید که درک عمیقی از محیط موضوع مورد نظرتان دارید و آنچه را دانشمندان برجسته در خصوص سوژه‌ی پژوهشتان گفته‌اند، درک کرده‌اید.

۴ ) مدیریت رفرنس های خودتان

بسته به رشته‌تان، شاید قسمت اعظم تحقیقتان را در فصل اول نگارش پایان نامه قرار دهید، یا ممکن است منابع را در سراسر پایان نامه تان و در لابه‌لای آن بگنجانید . به هر روش که عمل کنید، احتمالاً لازم است رفرنس ‌های مختلف را در پایان نامه بگنجانید. لازم است رفرنس‌های خودتان را همان‌طور که می‌نویسید، در خلال نوشتن وارد کنید ، به ‌جای این که سعی کنید آن ‌ها را پس از پایان به آن اضافه کنید.

از روش رفرنس دهی ارجاع درون متنی که مناسب رشته تان است استفاده کنید . رایج ‌ترین آن‌ ها عبارتند از: APA .

نام هر پژوهش مرتبطی را که در خلال متنتان استفاده کرده اید ، در متن پایان نامه یا به‌صورت پانویس ذکر کنید.

بخش سوم : برنامه ریزی رئوس مطالب

۱ ) شناخت ضوابط مربوط به رشته و دانشکده تان

ضوابط و قالب های رشته ها متفاوت است . دو نوع نگارش پایان نامه کارشناسی ارشد وجود دارد:

* کیفی: این نوع تز مستلزم تکمیل پروژه‌ای است که اکتشافی، تحلیلی یا خلاقانه است. دانشجویانی که در رشته‌ های علوم انسانی درس می‌خوانند، این نوع تز را انجام خواهند داد.

* کمی: این نوع تز مستلزم انجام آزمایش ‌ها، اندازه‌گیریِ دیتا و ثبت نتایج است. دانشجویان علوم پایه معمولاً این نوع تز را انجام می‌دهند.

۲ ) توضیح دقیق ایده پایان نامه تان

در انجام پروژه پرسش اصلی پایان نامه تان را که قرار است با تحقیقتان به آن پاسخ دهید، در قالب یک عبارت روشن و واضح بیان کنید. مهم است که بتوانید پایان نامه ‌تان را به‌ روشنی و صراحت بیان کنید. اگر تلاش می‌کنید پرسش پژوهشی‌ تان را بیان کنید، لازم است به‌ طورکلی راجع به پروژه‌ تان فکر کنید.

۳ ) دانستن مواردی که باید در پایان نامه گنجانده شود

در حین انجام پایان نامه لازم است با دانشگاهتان راجع به ضوابط دقیق مورد نیاز مشورت کنید، اما اکثر تزهای کارشناسی ارشد یا دکتری باید شامل موارد زیر باشند :

* صفحه عنوان

* صفحه امضاء

* چکیده

* فهرست مقالات

* مقدمه

* بدنه اصلی

* نتیجه گیری و پیشنهادات

* منابع

* ضمائم یا پیوست های لازم

بخش چهارم : طی کردن فرآیند نگارش پایان نامه

۱ ) برنامه ریزی

رویکردی که برای بسیاری از افراد مؤثر واقع می‌شود، استفاده از یک تقویم معکوس است که در آن زمان‌بندی نگارشتان را از موعد مقرر، به زمان حال برنامه‌ ریزی می‌کنید. اگر بدانید که چه مقدار زمان برای تکمیل پروژه تان نیاز دارید و آن ‌ها را به بخش ‌های قابل مدیریت با تاریخ‌ های مقررِ جداگانه تقسیم کنید ، احتمال اینکه حجم کارهای پروژه بر دوش شما سنگینی کند و به شما فشار بیش‌ از حد بیاورد، کمتر است.

۲ ) استراحت

مخصوصاً زمانی که روی یک پروژه‌ی بزرگ کار می‌کنید ، مهم است که گه گاهی به مغزتان اندکی استراحت دهید. نمی‌توانید بدون کاهش کیفیِ محتوای کارتان، تمام‌ وقت و بدون وقفه به کارتان بپردازید، و یکی دو روز دور بودن از ایده هایتان باعث می‌شود که سرحال‌تر و با نشاط‌تر به کارتان بازگردید. شما متوجه اشتباهاتی می‌شوید که قبلاً به آن‌ ها پی نبرده بودید و به پاسخ ‌هایی می‌رسید که قبلاً به آن‌ها نمی‌توانستید فکر کنید .

۳ ) انتخاب زمان مناسب برای انجام کار

برخی افراد در صبح هنگام بهتر کار می‌کنند ، درحالی‌که برخی دیگر در شب‌ هنگام تمرکز بیشتری روی کارشان دارند. اگر مطمئن نیستید که چه وقت از روز بهره‌ وری بیشتری دارید، رویکردهای مختلفی را انتخاب کنید و ببینید که کدام رویکرد برای شما نافع‌تر و مؤثرتر است.

۴ ) نوشتن مقدمه پایان نامه

پروپوزال ، یک نقطه‌ پرش می ‌باشد. شاید بخواهید بخش هایی از پروپوزال‌ را برای شروعِ مقدمه ‌تان کپی- پیست کنید ، اما در نظر داشته باشید که اگر ایده‌تان را در طول انجام پروژه‌تان تغییر دهید، اشکالی ندارد . شاید بخواهید مقدمه‌تان را چند بار در طول فرایند نگارش مورد بازبینی قرار دهید، مثلاً هر وقت که بخشی یا فصلی از آن را تمام می‌کنید .

۵ ) نوشتن مابقی پایان نامه

مابقیِ تز، با توجه به رشته‌ مطالعاتی شما می‌تواند متفاوت باشد . یک تز مبتنی بر علوم، شامل تعداد کمی منابع ثانویه است ، چراکه مابقیِ کارتان شامل توصیف و ارائه‌ی نتایج تحقیقتان خواهد بود. از سوی دیگر، یک تز نظری، هنگام انجام آنالیز یا مطالعه یک متن یا متون خاص، به منابع ثانویه اشاره بیشتری می ‌نماید.

۶ ) نوشتن یک نتیجه قوی برای پروژه

نتیجه گیری در انجام پایان نامه از اهمیت بیشتری برخوردار است . نتیجه‌ شما باید دلیل اهمیت تز کارشناسی ارشد یا دکتری شما را به‌ تفصیل بیان کند ، و می‌تواند شامل رهنمودهایی برای تحقیقات آتی باشد که بتوانند با پیروی از این رهنمودها به ارائه اطلاعات بیشتر در زمینه‌ سوژه‌ مورد نظر مبادرت ورزند.

بخش پنجم : تکمیل مراحل نگارش پایان نامه

۱ ) آماده شدن برای دفاع

پس از تکمیل بخش مکتوبِ پایان نامه، لازم است در جلسه دفاع از تز خود شرکت کنید که در آن باید در حضور اعضای گروهتان به دفاع از ایده‌ های مطروحه در پایان نامه‌ تان بپردازید. این یک فرصت عالی جهت اثبات این است که در طول فرایند تهیه پایان نامه ‌تان چه آموخته اید و به اعضای گروهتان این فرصت را بدهید که هر پرسشی که در خصوص پایان نامه ‌تان دارند را از شما بپرسند. برخلاف آنچه از اصطلاح «دفاع از تز» به اذهان متبادر می‌ شود، این جلسه بیشتر یک جلسه گفتگوی دو سویه است.

۲ ) تقدیم پایان نامه

دانشگاه شما برای تقدیم پایان نامه‌ تان، احتمالاً رهنمودهای بسیار خاصی دارد که باید در نگارش به آن‌ ها توجه نمایید. حتماً با مدیر تحصیلات تکمیلیِ دپارتمانتان جهت دریافت رهنمودهای خاص در این زمینه ، مشورت نمایید .

نحوه نگارش فصول به این صورت است که:

فصل اول: کلیات تحقیق را در بر می گیرد. ( اهداف ، سوالات اصلی و فرعی ، فرضیه ها ، روش تحقیق و … )

فصل دوم : ادبیات و پیشینه تحقیق را شامل می شود . ( مبانی نظری ، پیشینه تحقیقات انجام شده در داخل و خارج و … )

فصل سوم: روش شناسی پژوهش را مورد بررسی قرار می دهد . ( فرآیند انجام تحقیق ، متغیرها و …. )

فصل چهار و پنج : مربوط است به یافته ها و بحث و نتیجه گیری .

منبع : nikmoshaver.com